Thức ăn nhanh đem lại cho chúng ta nhiều thuận tiện, đặc biệt là tiết kiệm thời gian, vốn rất quý trong cuộc sống hiện đại.Nhưng thức ăn nhanh cũng là con dao hai lưỡi, nếu lạm dụng, ăn thường xuyên thức ăn nhanh, đặc biệt thức ăn nhanh “công nghiệp hóa”, sản xuất hàng loạt chúng ta cũng phải đối mặt với nhiều vấn đề y tế như:
* Bệnh béo phì và đái tháo đường thường song hành với thức ăn nhanh. Bình thường trung khu ăn ngon (trung khu đói) ở não bộ rất nhạy cảm với nồng độ đường glucose trong máu: hạ glucose sẽ kích thích ăn và ngược lại. Đây là lý do chúng ta không nên cho trẻ ăn kẹo bánh trước bữa cơm.
Nhưng thức ăn nhanh thường chứa nhiều calo năng lượng được gói trong thể tích nhỏ, trẻ có thể nuốt vào dạ dày nhiều hơn số lượng cần thiết trước khi trung khu đói hoạt động nên sẽ thừa năng lượng và gây ra béo phì.
* Bệnh tim mạch: các sản phẩm thịt nguội như thịt xông khói, giăm bông, xúc xích... đều có chứa hàm lượng muối natri cao, muối rất nguy hiểm cho người cao tuổi vì gây ra bệnh huyết áp. Những thức ăn nhanh chiên như khoai tây chiên, gà chiên và cá chiên kẹp... chứa rất nhiều chất béo dễ gây xơ vữa động mạch, đau thắt mạch vành...
* Bệnh nhiễm độc, ung thư: đa số thức ăn nhanh là loại chiên rán nên trong chế biến thường sử dụng bơ thực vật, những chất béo được “đặc hóa” công nghiệp, trong quá trình chế biến các chất béo này sẽ sản sinh nhiều chất béo trans có khả năng gây độc tế bào và gây ung thư rất cao.
Do đó, nên ưu tiên dùng thức ăn nướng hơn là thức ăn chiên xào. Các chất phụ gia thực phẩm để tạo màu, tăng hấp dẫn và bảo quản cũng là tác nhân gây độc cho cơ thể, đặc biệt là gan, thận: gây hội chứng ruột kích thích, chứng táo bón, rối loạn tiêu hóa...
Theo đúng các khái niệm về thức ăn nhanh là nhanh, gọn nhẹ, tiết kiệm thời gian, vừa mang đi vừa ăn được, thì ở Việt Nam cũng có khá nhiều thức ăn nhanh như: bánh mì kẹp thịt, bánh chưng, bánh ú, bánh bao, bánh nậm, mì, bún, xôi nóng, bắp nướng, khoai nấu, thịt xiên, bánh rán...
Người bán hàng chỉ cần một cái thúng nhỏ, một đôi quang gánh hay một cái bếp lò rong ruổi khắp nơi. Thực khách cũng chẳng quan trọng gì một chỗ ngồi đẹp hay sự phục vụ tận tình, bởi chỉ cần vài phút dừng chân là có được bữa ăn hợp khẩu vị...
Điều khác biệt lớn giữa thức ăn nhanh của phương Tây và phương Đông là ở tính an toàn thực phẩm. Ở các nước phương Tây, thức ăn nhanh bị cảnh báo không tốt cho sức khỏe cộng đồng, thậm chí một số nhà ẩm thực khó tính còn liệt thức ăn nhanh vào danh sách thực phẩm đen, cũng như đã có nhiều phong trào tẩy chay thức ăn nhanh.
Trong khi đó, các thức ăn nhanh phương Đông, đặc biệt thức ăn nhanh Việt Nam, lại khá an toàn và thân thiện với sức khỏe: ít cholesterol, ít chất béo, ít chất béo trans, ít phụ gia, giá cả hợp lý và phù hợp với khẩu vị, “gu” ăn uống của chúng ta!
TS.BS TRẦN BÁ THOẠI